Psikiyatrik İlaçlar - 272 - 27 Mayıs 2022

XANAX (Alprazolam) NEDİR ? NASIL KULLANILIR ?

Yazının Özeti

Xanax anksiyete ve panik bozukluklarını tedavi etmek için kullanılır. Beyinde oluşan kimyasal düzensizliklerin üzerinde etkilidir bu sayede sinirsel gerginlik ve anksiyetenin azalmasına yardımcı olur.

---

Xanax, alprazolam etken maddeli bir ilaç markasıdır ve anksiyete ve panik bozukluklarını tedavi etmek için kullanılır. Alprazolam, lorazepam ve diazepamı da içeren benzodiazepin adı verilen anksiyelitik ailesindendir.  Xanax sakinleştirici bir etki yaratır, beyindeki anormal heyecan seviyesini, endişe seviyesini düzenler ve vücudumuzun sinir sistemi üzerinde etkilidir.

Beyinde oluşan kimyasal düzensizliklerin üzerinde etkilidir bu sayede sinirsel gerginlik ve anksiyetenin azalmasına yardımcı olur. Uyumayı kolaylaştırır, zihni sakinleştirir, endişeyi azaltır. Fakat aynı zamanda sakinleştirici özelliği depresyonu tetikleyebilir ve depresif kişileri daha da kötü etkileyebilir. Xanax spesifik olarak yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozuklukları ve majör depresyonda görülen anksiyete nöbetlerini hafifletmek için kullanılmaktadır. 

İlaç kana hızla karışır, bireylere göre farklılık gösterse de  en erken 5 dakika, en geç 1 saatte etkisini göstermeye başlar ve 4 saate varan bir etki süresi vardır.

 

Xanax, genel olarak kısa süreli tedavi için kullanılmaktadır ve toplam tedavi süresi 12 haftayı geçemez. İlk baştaki doz doktorunuz tarafından belirlenecek olup arttırımı konusunda da doktorunuzla konuşmalısınız, artık işe yaramadığını veya artık iyi olduğunuzu düşündüğünüz zamanda bile ne dozu kendi başınıza arttırmalısınız ne de ilacı bırakmalısınız. Ani şekilde ilaç bırakmak sizde fiziksel ve psikolojik yan etkiler yaratabilir. Doktorunuzla beraber aşamalı bir şekilde doz düşürerek ilacı bırakmak en sağlıklı yöntemdir.

 

Xanax kullanımında dikkate alınması gereken önemli noktalar nedir?

Xanax sinir sisteminde etkili bir ilaç olduğundan dolayı, diğer uyarıcı maddelerle kullanılmamasına özellikle dikkat edilmelidir. Alkol veya uyuşturucu maddelerle kullanımında ölüme sebebiyet verebilmektedir. Bu sebeple doktorunuza reçetesiz bir ilaç da kullanıyor olsanız mutlaka kullandığınız ilaçları belirtin.

Emzirme ve hamilelik durumunda doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.

İlaç sizde sersemlik, konsantrasyon kaybı gibi yan etkiler yapabilir bu sebeple ilacın etkisini görmeden araba kullanmaktan veya iş makinesi kullanmaktan kaçının.

 

Xanax nasıl kullanılır?

Xanax çiğnenmeden suyla yutulan bir ilaçtır, aç veya tok karna içebilirsiniz.

Unutulan dozu eğer diğer dozun vakti yaklaşmadıysa alabilirsiniz. Atlanan dozu dengelemek için kesinlikle çift doz almayın.

 

Doz aşımı uyuşukluk, zihin karışıklığı, üşüme hissi, konuşma bozukluğu, tansiyon düşüklüğü ve nefes darlığı gibi yan etkilere yol açabilir. Yanlışlıkla almanız gerekenden fazla doz aldığınızı düşünüyorsanız ve bu belirtileri görüyorsanız en kısa sürede tıbbi yardım almalısınız.

 

Xanax hangi ilaçlarla beraber kullanılmamalı? 

! Bazı ilaçlar Xanax’ın etkisini güçlendirip ölüme veya komaya sebebiyet verebilir bu sebeple bazı ilaçları devamlı kullanıyorsanız doktorunuza belirtmelisiniz.

 

• Doğum kontrol hapları
• Kas gevşeticiler
• Antipsikotik ilaçlar: Şizofreni gibi psikotik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Antiepileptik ilaçlar: Epilepsi ilaçları
• Antihistaminikler: Alerji ilaçları           
• Antifungal ilaçlar
• Antianksiyete veya antidepresan ilaçlar: fluvoksamin, nefazodon, sertralin (lustral), fluoksetin (Prozac)
• Uyku ilaçları

İlaçların farklı etken maddeleri olduğu için bu türlerden bir  ilacı kullanıyorsanız, doktorunuza bildirin. 

 

Xanax yan etkileri

Yan etkiler çoğunlukla ilaca ilk başlanan zamanda görülür daha sonra sürekli kullanımda görülmemeye başlar

• uyuşukluk
• sinirlilik hali
• kafa karışıklığı
• baş dönmesi
• huzursuzluk
• konsantrasyon bozukluğu
• uykusuzluk
• cinsel istekte azalma veya artma, ereksiyon sorunları
• karışık ruh hali
• Vertigo
• Kabızlık
• Unutkanlık

 

 Nadiren görülen ciddi yan etkiler ise :

• Halüsinasyon
• Sarılık
• Hafıza kaybı
• Döküntü, nefes darlığı, dil şişmesi
• Saldırganlık

Xanax bağımlılık yapar mı?

Evet, Xanax bağımlılık yapma etkisine sahip olan bir ilaçtır ve bu sebeple kısa süreli kullanılır. Aynı ilaç grubundan farklı ilaçlarla tedavi desteklenir, kullanım bırakıldıktan sonra etken madde 4-5 gün içerisinde vücuttan atılır.

Kaynakça

http://www.diclemedj.org/upload/sayi/44/Dicle%20Med%20J-02778.pdf

https://link.springer.com/article/10.2165/00003495-198427020-00002

---