Kişisel Gelişim - 217 - 27 Mayıs 2022

ÖZ ŞEFKAT

Yazının Özeti

Öz şefkat, insanın kendisiyle pozitif ve sağlıklı bir ilişki içinde olmasını tanımlayan bir kavramdır. Öz şefkat, Öz-nezaket, ortak insanlık hissiyatı ve bilinçli farkındalık olmak üzere 3 temel bileşenden oluşmaktadır.

---

     Öz şefkat, Psikolog Kristin Neff tarafından kavramlaştırılmış insanın kendisiyle pozitif ve sağlıklı bir ilişki içinde olmasını tanımlayan bir kavramdır. Öz şefkati detaylı bir şekilde tanımlayacak olursak, insanların zor zamanlar geçirdiğinde, hoşlarına gitmeyen bir olay yaşadığında, başarısız oldukları durumlarda yani bazı konularda yetersiz ve hoşnut olunmayacak bir durumda olduklarını hissettiklerinde, kendilerini yargılamak ve kendilerine kötü davranmak yerine nazik, anlayışlı ve kabullenici bir yapıyla bu durumu karşılamalarıdır. Öz şefkat aslında başkasına merhamet duymaktan da farksız bir durumdur, bir başkasına duyduğunuz merhameti ve iyi niyeti kendinize çevirerek iç dünyanızda kendinizle barışık bi hale gelebilirsiniz. Hayatta her zaman hatalar, üzücü durumlar, başarısızlıklar vb. durumlar gerçekleşecektir bu gerçeklikten kaçmak yerine buna kendinizi açarsanız yaşam deneyiminiz de iyi yöne gidecektir.

     Kristin Neff, öz şefkatin içindeki üç bileşenle var olduğunu söyler ve bu üç temel bileşen şu şekildedir;

1. Öz nezaket: Öz şefkat, acı verici ya da umutsuz durumlarla karşılaştığımızda kendimize acı vererek kendimizi yargılamak yerine bu durumu sıcak ve anlayışlı bir şekilde karşılamamızı gerektirir. Her zaman olabilecek kötü ve acı durumları nezaket ve sempati ile kabul ettiğimizde duygusal sakin artacaktır.
2. Ortak insanlık hissiyatı: İnsanlar acı çektiği bir durum olduğunda buna benzer durumları yaşayan kişinin sadece kendisi olduğunu düşünme eğiliminde olabilir. Öz şefkat, insanlıktan kendimizi izole etmek yerine herkesin hata yapabileceğini, yetersiz olabileceğini ve acı çekebileceğini bunun bir insan deneyimi olduğunu kabul etmeyi içerir.
3. Bilinçli farkındalık: Öz şefkat, olumsuz duygularımıza dengeli bir yaklaşımı gerektirir bu yaklaşımla duygular ne tamamen bastırılır ne de çok fazla abartılır. Bu dengeleme süreci kendi deneyimimizi başkalarının deneyimiyle ilişkilendirme ihtiyacıyla oluşur ve bu nedenle kendi durumumuzu geniş bir bakış açısıyla görmüş oluruz. Bu aşamada farkındalık, kişinin düşünce ve duygularını olduğu gibi alarak onları bastırmadan veya inkar etmeden gözlemleyerek onlarla aşırı özdeşleşmemeyi sağlar.

Bu üç temel bileşen mutlu bir ortam yaratmak veya bu mutlu ortamı sürdürmek kısmında işimize gerçekten yarayacaktır fakat öz şefkati uygulamaya başlarken bilinçli bir çaba gerekecektir çünkü zihinsel aktivitelerimizin çoğu içgüdüseldir ve yeni bir deneyim kazandırırken bir takım bilinçli olarak bir çaba göstermek gerekebilir.

     Peki, öz şefkati uygulamaya başlarken kullanabileceğimiz teknikler neler olabilir?

• Kendinize bir arkadaşınıza davranıyormuş gibi davranın, başkalarına nasıl davranacağınızı düşünmek kendinize de hangi yönde davranacağınızın yolunu çizebilir.
• Kendinizden haberdar olun, iç anlatılarımızın ve iç konuşmalarımızın farkına vararak hareket etmek olumlu bir başlangıç yolu olabilir.
• Kendinizi kabul edin, bu durum sizin eksikliklerinizi ve güçlü yönlerinizi kucaklamanızdır.
• Geniş perspektiften bakın, bu bakış sizin insanlığın bir parçası olduğunuzu hatırlamanıza ve odağınızı ona göre ayarlamanıza yardımcı olabilir.

     Öz şefkat, hayatımızın birçok yerinde kendimizi aşağıladığımız, acı çektiğimiz, başarısız olduğumuz gibi durumlarda hayata ve yaşamımıza daha olumlu bir bakış açısı sunabilir. Bu kavramı hayatımıza sokmak hem kendimizle hem de diğer insanlarla ilişkimizi daha sağlık bir zemine oturmakta yardımcı olacaktır.

 

Kaynakça

Neff, K.. Definition of Self-Compassion. https://self-compassion.org/the-three-elements-of-self-compassion-2/

Moore, C. (2020). How to Practice Self-Compassion: 8 Techniques and Tips. PositivePsychology.

---