Çocuk ve Ergen Psikoloji - 165 - 27 Mayıs 2022

EBEVEYNLİK TARZLARI

Yazının Özeti

Ebeveynlik tarzları çocukların gelişimini ve kişiliklerini etkileyen önemli faktörlerden birisidir. 4 farklı ebeveynlik tarzı bulunmaktadır. Bu tarzlardan demokratik ebeveyn tutumu sergileyen ebeveynlerin çocuklarının sorunlu davranış sergileme olasılıkları en azdır.

Ebeveyn tutumları çocuk gelişiminde çok önemli bir yer tutar. İnsanı diğer canlılardan ayıran özelliklerden biri de gelişim aşamasında başkalarından yardım almasıdır. Çocuk ise bu yardım ihtiyacını ebeveynlerinden karşılar. Çocuğun kişilik yapısının şekillenmesinde anne baba tutumu çok etkin bir rol oynar. Hangi tutumun çocuğun gelişimi için uygun olduğunun saptanması konusunda ebeveynlik tarzlarının içeriğinin bilinmesi faydalı olacaktır,

Gelin 4 başlık altında incelenen ebeveynlik tarzlarını inceleyelim.

• Otoriter Ebeveyn Tutumu: Bu tutumda ön planda olan durum anne babanın disiplin anlayışının katı kurallardan oluşmasıdır. Çocuk belirli sınırlar içinde tutulur ve anne babasının isteklerini sorgulama hakkı yoktur. Bu tutumla yetiştirilen çocuklar ilerde mutsuz, kaygılı, kendisine ve çevresine güvenmekte zorluk çeken kişiler olabilirler.

•Demokratik Ebeveyn Tutumu: Altyapısı sevgi ve güvene dayanan bir tutumdur. Ebeveynler koydukları kuralları zorla dayatmak yerine hoşgörülü ve destekleyici bir tavırla çocuğa anlatmaya çalışırlar. Çocuğun fikirleri ve duyguları her zaman önemlidir ve bu çocuğa hissettirilir. Bu şekilde yetiştirilen bir çocuk hoşgörülü ,sosyal ilişkileri iyi olan , özsaygısı yüksek, uyumlu,hayata karşı umut dolu bir birey olur.

•İzin Verici Ebeveyn Tutumu: Genellikle tek çocuklu ailelerde gözlemlenen bu tutumda kuralları koyan kişi çocuktur. Ebeveynlerde ki aşırı şefkatin getirdiği ceza verememe, sınır koyamama, her denileni onaylama durumu çocuğun anne ve babasının dediklerinin önemsememesine sebep olur. Bu şekilde yetiştirilen çocuklar kibirli, sabırsız, uyumsuz bireyler olabilirler.

•İlgisiz Ebeveyn Tutumu: Ebeveyn ve çocuk arasında yüzeysel bir ilişki vardır. Anne ve babanın kişilik yapıları tutarsızdır. Çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarını önemsemezler. Bu tutumda ki ebeveynlere sahip çocuklar kendilerini yalnız ve değersiz hissederler. Bu tutumla yetiştirilen çocuklar uyumsuz, kavgacı ,düşük özgüvenli birey olmaya daha yatkındırlar.

Elbette bu ebeveyn tarzları çocuğun kişilik gelişimini etkileyen tek faktör olmasa da bu süreçte büyük bir öneme sahiptir. Yazar Pam Leo’nun da dediği gibi “ Çocuğunuza kötü hissettirerek iyi davranmasını sağlayamazsınız. Bir çocuk ancak iyi hissederse iyi davranışlar gösterir. ”

Kaynakça

https://psikopress.com/ebeveynlik-tarzlari

https://psikolig.com/cocuk-yetistirme-ve-ebeveynlik-tarzlari/