Psikolojik Rahatsızlıklar - 218 - 27 Mayıs 2022

BORDERLİNE KİŞİLİK BOZUKLUĞU

Yazının Özeti

Sınırda kişilik bozukluğu olarak da bilinen borderline kişilik bozukluğu kişilerarası ilişkilerde, benlik algısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüsellik olarak açıklanmaktadır.

Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerin kendilerini, çevresindeki insanları, çevresinde gerçekleşen olayları algılama biçiminde farklılıklar vardır ve onların bu rahatsızlığı insan ilişkilerinde veya insanlara karşı olan düşüncelerinde problemlere sebep olabilmektedir.

Borderline bozukluğunda kişilerde yoğun ve ani duygu değişimi vardır, uzun süreli olmamakla beraber birkaç saat arayla bile öfke, kaygı nöbetlerinden sonra mutlu ve güvenli hissetmeye başlayabilir. Bir anda üzüntüye dönen mutlulukları daha sonra tekrar öfkeye de dönebilir. Onların bu belirlenemez duygu durum değişimleri insanlarla zayıf sosyal ilişkiler kurmalarına sebep olabilmektedir.

Borderline Kişilik bozukluklarına sahip olan insanlarda benlik algısı, ilgi alanları, kimlik duygusu gibi durumlar stabil değildir. Aynı zamanda bu kişiler kimi zamanda kendilerini severken başka bir zamanda kendilerini değersiz görürler.
İleri düzey hastalarda bu nefret daha da ileriye gidebilmektedir. Yaşadıkları duygu patlamaları sadece çevredeki insanlara değil kendilerine karşı da şiddetli yaşarlar. Kimlik duyguları, benlik algıları stabil olmadığından dolayı sosyal ilişkileri de stabil değildir, sevgili, eş veya arkadaş konusunda çok değişken olabilirler.
Aslında bu da onlarda bir korku, bırakılma, terk edilme gibi korkular yaratır ve bu korkuyu aşabilmek için başka yollara başvururlar. Cinsel tercihleri, kimliklerini bile çok hızlı değişebilir.
Ani öfke, kavga çıkarma, yalvarma, takip etme, önünü kesmek vs gibi yollarla sosyal ilişkiye sahip oldukları insanların onlardan uzaklaşmalarını sağlamaya çalışırlar.
Hızlı dış görünüm değişimlerine sahiplerdir ani dürtülerle hareket ederler. Çok yemek yeme, alkol ya da madde kullanımı, aşırı derecede cinsellik, ani ve aşırı miktarda para harcama eğilimleri, kumara düşkünlük, dikkatsiz araba kullanımı gibi dürtüsel hareketleri vardır.
Ayrıca bu belirtiler kişiden kişiye göre değişmektedir. Bozukluk genellikle ergenlik yılları ve genç yetişkinlik döneminde ortaya çıkar.

Borderline kişilik bozukluğu neden olur?

Nedenleri hala tam olarak bilinmemekle beraber birinci dereceden yakınlarda borderline kişilik bozukluğu öyküsü olması, çocukluk travmaları, terkedilme, ihmal edilme, taciz gibi travmalar gibi genel temel sebepleri vardır. Bu faktörleri yaşamak, bu faktörler altında büyümek her bireyi hasta etmeyeceği gibi, başka tetikleyiciler de bireyleri hasta edebilir. Aynı zamanda genetikte var olan hastalığın ortaya çıkması için çevresel faktörlerin yardımı gereklidir.

Borderline Kişilik Bozukluğu tedavi edilebilir mi?

Evet, her kişilik bozukluğunda olduğu gibi tedavisi zor görünen bir hastalık olsa da borderline bozukluk tedavi edilebilmektedir. Bireyin çevresinden gelen şikayetler, öyküler ve bireyin tabi tutulduğu bazı prosedürler sonucunda tanı konulabilecek bir bozukluktur ve tedaviye hemen başlanabilmektedir.

Bozukluk araştırmalara göre daha çok kişinin travmalarından veya çevresel faktörlerinden geliştiği içinn, beyin kimyasallarının çok fazla etkisi olmadığı için tedavi sürecinde psikoterapi en çok kullanılan yöntemdir. Bireyin kendisine ve çevresine zararı varsa, öfke veya endişe nöbetleri yaşıyorsa bu semptomların bastırılması için ilaç tedavisi kullanılmaktadır fakat bu ilaç tedavisi devamlı değildir ve bozukluğu tedavi eden faktörler ilaçlar olmamaktadır. Bu sebeple terapiye başlamak ve devamlı olarak terapi almak hastalığın gidişatı için çok önemlidir. Terapi tedavisi sürecinde aile ve çevre desteği ise özellikle borderline bozukluğa sahip olan insanlar için oldukça büyük öneme sahiptir. Bu nedenle eğer çevrenizde veya ailenizde borderline bozukluğu sahip olduğunu düşündüğünüz biri varsa, desteğiniz ve anlayışınızla ona yardım edebilirsiniz fakat en önemli yardımınız bireyi tedavi olması konusunda desteklemeniz olacaktır çünkü borderline bozukluğa sahip bireylerde aile içi kavgalar, ayrılıklar, ev içinde yaşanan küçük tartışmalar bile bireyi kendine zarar vermek için tetikleyici olabilmektedir.

Kaynakça

DSM-V Tanı Ölçütleri