İkili İlişkiler - 242 - 27 Mayıs 2022

AŞK ÜÇGENİ

Yazının Özeti

Aşk, insanlık tarihi boyunca nasıl olduğu araştırılan ve merak edilen bir durumdur. Robert Sternberg’in, Aşk Üçgeni aşkı anlaşılabilir kılmak için ortaya konan bir teoridir.

---

     Aşk, insanların hayatlarının ilk evrelerinden beri içinde bulunduğu yaşamın, kültürün, aile ilişkilerinin ve sosyal ortamların ne hissettirdiğine ve nasıl bir deneyim yaşattığına bağlı olarak değişen bir şeydir. Aşk için güzel hikâyeler duyan ve bilen insanlar aşk için heyecanlı ve istekli olabilirken, trajik bir aşk hikâyesine tanık olanlar korku ve endişe ile aşktan kaçabilirler. Aslında birçok insan, aşk için içinde bulundurduğu sevgiyi ve bilgiyi küçük yaşta anne ve babasından alır. Onlardan gelen davranış şekilleri bir ilişkide kurulacak duygusal bağlar ve iletişim yolları için bir kapasite oluşmasını sağlar. Dokunmak, öpmek, sarılmak gibi davranışlar bir güvenlik duygusu verir ve bu duygu vücudumuzdaki limbik sistemi harekete geçirerek oksitosin (aşk hormonu) salgılamasını sağlar.

     Aşkı daha da anlaşılabilir bir tanıma oturtmaya çalışan psikolog Robert Sternberg’in, Aşk Üçgeni adını verdiği teorisi bizlere biraz daha fikir yürütme şansı vermekte. Sternberg, aşkın bir üçgenin köşelerini oluşturan üç bileşenle daha anlaşılabilir olacağını savunuyor. Bu üç bileşen; samimiyet/yakınlık, tutku ve bağlılıktır. Bu bileşenler birbirlerinden ayrılabilir ve uzaklaşabilirler fakat sürekli etkileşimdedirler, aralarındaki bu bağın azalma ve artma durumlarına göre çeşitli aşk türleri ortaya çıkar. Sternberg bu aşk türlerini sekize ayırır;

1. Aşksızlık: Üç bileşeni de barındırmaz
2. Hoşlanma: Sadece samimiyet vardır.
3. Delicesine aşk: Sadece tutku vardır.
4. Boş aşk: Sadece bağlılık vardır.
5. Romantik aşk: Samimiyet ve tutku vardır.                         
6. Arkadaşlık: Samimiyet ve bağlılık vardır.
7. Aptalca aşk: Tutku ve bağlılık vardır.
8. Tam aşk: Üç bileşenin tamamını içerir.

Bu aşk üçgenin geometrisi aşkın miktarına ve dengesine bağlı olarak değişebilir. Sevgi miktarı ne kadar büyük olursa üçgen alanı da o kadar genişleyecektir. Burada tabi ki bu üçgenin bir geometrik şekilden ziyade metafor olduğunu anlamak da fayda sağlayacaktır.

     Aşk, insanlık tarihi boyunca nasıl olduğu araştırılan ve merak edilen bir durumdur. Robert Sternberg bu durumun anlaşılması için kendi bilgi birikimini ve deneyimini kullanarak aşkın daha iyi anlaşılabileceği bir teori ortaya atmıştır. Bu teoriyle birlikte ilişkilerin ve aşkın nasıl konumlanabileceğine dair fikir yürütmek daha kolay olacaktır fakat aşkın herkese göre değişen bir şey olduğunu ve bu sebeple tam tanımlamasını yapmanın pek mümkün olmadığını da unutmamak gerekir.

 

Kaynak

 http://www.robertjsternberg.com/love

 Neves, S. (2021). What is Love?. Psychology Today.

 Ryback, R. (2017). All About Love. Psychology Today.

---